Naar groep 3

De ouders van een meisje van zes kwamen naar me toe.

Hun dochter is een kind met een sterk check-en-stop systeem, dat wil zeggen dat ze zich makkelijk onveilig voelt, vooral bij veranderingen en nieuwe situaties. Daarnaast kwamen we tot de voorzichtige conclusie dat Rosanne, zoals ik haar zal noemen, een sensitieve belever en denker is, ze ziet en hoort alles, en verwerkt de informatie vervolgens diepgaand. Ook zoekt ze steeds steun in haar omgeving, ze heeft nog onvoldoende lichaamssteun om zichzelf staande te houden. Ze kan haar plek nog onvoldoende innemen. Dit merkten we omdat ze bijna altijd tegen haar ouders aan zit, en deze steun mist ze natuurlijk zodra ze op school is. 

Dit alles maakte dat de ouders zich zorgen maakten over de overgang van Rosanne van groep 2 naar groep 3. 

Rosanne is een prikkelmijder, maar ze heeft wel veel zinvolle prikkels nodig om zich veilig te voelen. En juist voor deze groep kinderen is een overgang van de ene situatie naar de andere soms heel lastig. Want als je iets voor het eerst meemaakt is een ervaring nog niet zinvol, een jong kind geeft er nog onvoldoende betekenis aan. 

Mijn tips aan de ouders voor een goede start in groep 3 mocht ik delen en wellicht heb jij er als ouder of coach ook iets aan:  

•    Vraag aan de juffen (of meesters) of Rosanne op een plek mag zitten waar ze goed overzicht heeft, dus niet midden in de klas. Zij zoekt steun buiten zichzelf, dus een plekje bij de muur kan helpen. Bovendien kan ze alles goed zien, en kijken gaat bij haar voor luisteren. Als ze tussen de groep in zit, zal ze erg worden afgeleid door alle omgevingsprikkels. 

•    Vertel dat ze meer nadenktijd nodig heeft na een instructie of verhaal. Ze verwerkt informatie op sensitieve en beeldende wijze, dat neemt veel tijd in beslag. Aan haar ogen kun je zien wanneer ze klaar is met denken. 

•    Er is een tijd om te werken en een tijd om te dromen. Leer haar vanaf het begin hiermee omgaan. Nu gaan we werken. Nu kun je weer nadenken over van alles, spelen en dagdromen. De switch tussen deze twee vormen van aandacht is lastiger voor deze groep kinderen. Ze zijn trance-gevoelig, dat wil zeggen, ze zijn makkelijk met hun aandacht ergens anders en vooral: in hun eigen binnenwereld. 

•    Rosanne vindt het moeilijk om anderen aan te kijken merkten we. Dit heeft mogelijk te maken met het gevoelige visuele systeem (de ogen) dat seintjes doorgeeft aan het evenwichtsorgaan dat even van slag kan zijn als ze anderen aankijkt. Haar hersenen moet even wennen. Dit zal ze niet benoemen of zich zelfs realiseren. Vooral als ze eerst naar beneden kijkt en dan omhoog en vooruit moet kijken zal dit kunnen gebeuren. Ze luistert eigenlijk het best als ze ons niet aan hoeft te kijken. 

•    Als je iets zegt over haar werk of de resultaten op school; doe dat met een glimlach. Ze neemt feedback mogelijk als kritiek op: Ik doe het niet goed. Dit heeft te maken met het letterlijk nemen van de dingen en taal. 

•    Geef complimenten op hoe ze iets doet, en niet op wat ze maakte, niet op het resultaat. Op resultaat: Wat een prachtige tekening. Dit zorgt ervoor dat ze steeds hogere eisen aan zichzelf gaat stellen, de volgende tekening moet net zo mooi, zo niet mooier zijn. Het leidt makkelijk tot perfectionisme. Beter is het om te zeggen: Wat heb je heerlijk zitten tekenen. 

•    Herhaal een instructie eventueel, zodat ze de tweede keer wel begrip krijgt over wat de bedoeling is. Soms moeten deze kinderen iets een tweede keer horen, of een keer iets doen zodat het betekenis krijgt.

•    Laat haar zien wat de bedoeling is, gebruik het (digi)bord en wijs haar er op dat ze daar kan zien wat er gaat gebeuren door de dag heen. 

•    Plaats haar in eerste instantie niet naast een druk kind, of naast een extravert kind. Ze wordt snel afgeleid door externe prikkels. 

•    De eerste weken zal Rosanne vooral nodig hebben om te ontdekken hoe dingen gaan in de klasruimte en wie haar klasgenoten zijn en hoe ze zich gedragen. Geef haar de tijd hiervoor. 

•    Laat haar aan het eind van de dag vertellen wat O jee ging en wat juist Oke! was. Zo ordent ze haar gedachten. Zoek samen naar oplossingen wanneer er iets gebeurde dat O jee! was. Zo kan ze de volgende keer denken of doen. 

•    Wellicht kunnen de juffen aan het eind van de les of de dag evalueren wat ze heeft geleerd. Terugspiegelen van wat er gebeurde en wat werd geleerd is handig bij deze groep kinderen. 

•    Haar zenuwstelsel is erg gevoelig en dus is ze ook gevoelig voor gevaar. Haar gevaarssignaliseringsysteem slaat heel vaak aan. Ze schrikt heel vaak, laat de juffen dit vooral weten. Zij kunnen haar geruststellen door af en toe verbinding te zoeken, een knipoog, een glimlach, een hand op de schouder. Zo geven ze haar het gevoel dat ze het goed doet. Dat het goed gaat. 

•    Rosanne is zeer gevoelig. Informatie wordt intens en zeer gedetailleerd verwerkt. Haar huid is extreem gevoelig en dat zorgt mede voor de moeite met veranderingen. 

•    Ook prikkels vanuit haar lichaam worden meer dan gemiddeld waargenomen en moeten worden verwerkt. Zij heeft het nodig dat ze haar aandacht kan richten. Dus als ze iets moet doen dat ze nog niet begrijpt zal ze meer last hebben van de prikkels in zichzelf en om zich heen. Ze wordt dan onvoldoende afgeleid van de prikkels door de aangeboden lesstof. 

•    Ze vindt nog geen steun in haar eigen lijfje, dus ze zoekt vaak steun buiten zichzelf. Biedt haar deze steun, maar zoek met een kinderergotherapeut vooral naar alternatieven, een zware deken, verzwaringsbandjes om de enkels of polsen, een speciaal kussen (geen wiebelkussen) dat haar onderrug ondersteunt. Het kan helpen. 

•    Beweging helpt Rosanne. Ze wordt dan weer levendig. Haar alertheid wordt dan beter. Ze zal vaak hangen en is dan in een lage alertheid zoals dat heet. Juist in deze alertheid worden kinderen erg afgeleid door alles prikkels. Rosanne keert dan in zichzelf. In de klas kan even springen helpen, of dansen, zingen. 

•    Hou rekening met overgangen tussen de lessen. Rosanne zal wellicht nog verbonden zijn met haar aandacht bij de rekensommen als ze moet beginnen met een nieuwe andere les. 

Op de pagina downloads van www.sensikids.nl staat een brochure over positieve bevestiging. Die kun je eens lezen, daarin staat een en ander over hoe om te gaan met deze groep kinderen. Of je geeft hem aan de juffen/meesters. 

De algemene brochure staat er ook op, http://sensikids.nl/wp-content/uploads/2017/03/Sensikids-brochure-HSK-.pdf Is ook handig voor school.

Veel moed en wijsheid.

(Rosanne is een gefingeerde naam en een prikkelmijdend meisje)