Pffft, ik heb het heet!

Tegenover me zit een lief meiske, maar als ik haar moeder mag geloven, zoekt ze voortdurend haar grenzen. Ze leert snel, is taalvaardig tot en met en kan goed volgordelijk denken. Ze werkt snel, en ze is pas vier-en-half. Ze onthoudt veel. Maar wel allemaal losse details, dus heeft ze vaak een overvol hoofd. 


Ik ga eens achterover zitten. Vier-en-half. Wat kunnen kinderen wel en niet op die leeftijd? 
Nu, dit is wat ze erg goed kunnen: goed kijken naar de wereld om zich heen, daar zijn ze goed in! Ze leren door te kijken hoe anderen het doen. Ze proberen te imiteren, en taal imiteren is voor sommige kinderen heel makkelijk ! 
Maar kan ze haar emoties al reguleren? Nee, denk ik, ik blader in gedachten even door de boeken ontwikkelingsfasen van kinderen die ik ken. Ze kan er goed over praten. Dat dan weer wel. Jonge kinderen die taal gebruiken om zich goed uit te drukken worden tegenwoordig al vroeg slim gevonden. Dat is ook wel zo, maar het zijn net als alle andere kinderen kleine wezentjes die wel meer nodig hebben dan taal om zich uit te drukken. Begrijpen waarom je boos wordt hoort bij het ontdekken van oorzaak en gevolg, een proces dat steeds eerder op gang lijkt te komen bij jonge kinderen, maar ik geloof vooral omdat er zoveel met ze gesproken wordt. Het wil nog niet zeggen dat ze iets echt volledig kunnen doorgronden op vierjarige leeftijd. Ze doen hun best, dat wel! 


'Pfffft....' klinkt het tegenover me. 'Ik heb het heet!'
'O ja?' is mijn vriendelijke antwoord. 'Vertel eens, hoe kan dat nou? Dat maakt me nieuwsgierig.'
'Nou', zegt ze. 'Steeds als ik iets niet kan doen, krijg ik het heet!'  
Ik probeer me in te leven. Eindelijk begrijp ik wat ze bedoelt. 'Bedoel je: 'Steeds als je niet kunt doen wat je zelf wilt?' Knap is dat ze op deze leeftijd al zo'n duidelijk besef heeft van IK en JIJ. Maar IK gaat nog wel voor op JIJ, dat hoort echt bij haar leeftijd! Een klein, chamrant dametje met een eigen wil dus! Dat hoort dus gewoon ook bij deze leeftijd... 


Haar woedeaanvallen zijn dus terug te voeren op de momenten dat ze gefrustreerd is omdat ze niet haar eigen gang kan gaan. Arm kind...  heeft ze nu al het idee dat ze altijd alles moet! Zo zouden wij, grote mensen, het inschatten namelijk. We praten erover en maken een leuk spelletje. Er worden kaartjes uitgeknipt, en een schip geplakt met ronde raampjes. De Theory of mind kaartjes mogen in de raampjes worden gelegd bij een goed antwoord. We bespreken al spelend wat doorzetten betekent en wanneer je iets voor je zelf doet en wanneer voor de ander. In dit opzicht is ze dus wel behoorlijk snel. Ze snapt meteen wat ik bedoel. Of niet... Hmmm. Ze doorziet het misschien wel. Maar het vermogen om haar woede te reguleren heeft ze nog niet. En omdat ze het nergens aan kan verbinden vergeet ze het toe te passen.  





Op dit moment slaan veel kinderen stappen over in hun prille ontwikkeling: omdat ze zo slim lijken. Hun verbale vaardigheid leidt ons om de tuin! Ze heeft er baat bij als de grote mensen om haar heen op tijd door hebben dat ze bezig is het 'heet' te krijgen. Zij zullen dan op dat moment hun best moeten doen om dit meisje te begrenzen: iets afmaken voor je iets anders gaat doen. iets voor een ander over hebben, iets doen omdat het nu eenmaal nodig is, een taakje krijgen en complimenten krijgen als het af is, zullen haar helpen. Ouders moeten daarin ook doorzetten! 


Haar moeder gaat de deur uit met een handig boek over ontwikkelingsfasen van jonge kinderen.


Ben benieuwd hoe lang het duurt voor ze het niet meer zo snel 'heet' heeft!