Nee! Dat wil ik niet! Over tegendraadse kinderen

Vraag: Mijn dochter van acht luistert slecht naar me. Het loopt vaak uit op ruzie. Haar standaard antwoord lijkt wel NEE! te zijn.

Niemand wil graag ruzie, ook kinderen niet! Maar ze leren zichzelf ook kennen door zich soms af te zetten tegen de grote mensen.

Jonge kinderen die instructies slecht opvolgen zijn echter niet altijd eigenwijs of tegendraads. Jonge kinderen koppelen moeiteloos primaire emoties (boos, verdrietig of bang zijn) aan ervaringen. Volwassenen communiceren graag en veel in taal en verwachten soms iets waar de kinderen nog niet aan kunnen voldoen. Zorg er dus altijd voor dat je helder en kort en bondig bent. Je verwachting moet duidelijk zijn en realistisch.

Bekend is dat kinderen graag hun impulsen volgen. Een belangrijke taak van een ouder is dus het kind te leren met de eigen impulsen om te gaan. Pas vanaf een jaar of zeven is er meer vermogen om te reflecteren op gebeurtenissen, en zelf keuzes te maken. Dit vermogen ontwikkelt zich tot aan de volwassenheid. Volgens voormalig Minister van Jeugd en Gezin Rouvoet ontwikkelen kinderen zich zelfs tot hun vierentwintigste jaar. Hun brein organiseert zich tot die tijd en kent met pieken zelfs grote reorganisaties. Er werd een reclamecampagne aan gewijd vorig jaar! Elke dag zijn kinderen steeds een beetje beter in staat om hun eigen gedrag aan te sturen, maar we mogen het dus pas echt verwachten als ze volwassen zijn!

Tot aan de late puberteit is het verstandig dat ouders verwachtingen helder maken en grenzen goed aangeven. Als volwassene weet jij wat wel of wat niet kan. Dat kun je op rustige momenten af en toe best bespreken met je kind. Leg uit dat dit nu eenmaal zo is. En dat ook jij alles hebt moeten leren. 

Mij is opgevallen dat veel ouders hun kind iets vragen als ze willen dat het iets wel of niet doet. Vragende eisen zijn echter niet activerend en leveren al snel een hartgrondig en impulsief NEE! op als antwoord. Een voorbeeld is: ‘Wil je je kamer opruimen?’ ‘Nee! Ik heb geen zin!’

Beter is het om activerend te communiceren met je kind. Je hebt dan minder vaak ruzie. ‘Ik wil graag dat je vandaag je kamer opruimt. Wanneer kun je beginnen?’ Maak vervolgens een afspraak over het tijdstip, en hou je kind er dan aan. Op deze wijze heb je je kind het gevoel gegeven dat het niet meteen iets moet, maar zelf ook keuzemogelijkheden heeft. Wees vooral consequent. Dus komt er op terug en geef een compliment als het is gelukt!

Veel moed en wijsheid!

Sylvia van Zoeren 


Dit artikel  verscheen in de Schager Courant in november 2010